Satala Savaşı, bir caesarın büyük bir zafer kazanarak ön plana çıktığı, Roma’nın Doğu’da yeniden hakimiyet sağladığı ve ticaret merkezi olan Nisibis sayesinde ticari ilişkilerini kontrol altına aldığı bir savaştır. Sasani Kralı Narses’in 296’dan itibaren Roma’ya yönelik saldırgan bir politika yürütmesiyle başlamıştır. Kral Narses, Anadolu coğrafyasında yer alan Satala’da meydana gelen savaşta Caesar Galerius komutasındaki Roma ordusu karşısında yenilgiye uğramıştır. Savaşta elde edilen ganimetlerin yanında Kral Narses’in ailesi de ele geçirilmiştir. Romalılar için bu durum imparator Valerianus’un intikamının alınması anlamına gelmekteydi. Kaçmayı başaran Narses’in ailesini talep etmesi üzerine şartları Roma tarafından belirlenen Nisibis Anlaşması, 299 yılında yapılmış ve Roma’nın lehine sonuçlanmıştır. Sasanilere karşı kazanılan bu zafer imparatorluğun neredeyse her alanında duyurulmuş, mimari eserlerde tasvir edilmiş ve Tetrarchia Dönemi’nin dört yöneticisi zafer ünvanını paylaşmışlardır. 337 yılına kadar kırk yıl boyunca tesis edilen Roma hâkimiyeti, II. Şapur’un Roma karşıtı girişimlerde bulunmasıyla zayıflamaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı Tetrarchia Dönemi’nin büyük zaferlerinden olan Satala Savaşı’nı başlatan süreci ve savaşın aşamalarını değerlendirerek sonuçları hakkında tespitlerde bulunmaktır. Söz konusu tespitlerle Nisibis Anlaşması’nın tarihindeki belirsizliklerin giderilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca zaferin önemi Caesar Galerius bağlamında değerlendirilerek, bir caesarın zafer kazanmanın etkisiyle nasıl bir iktidar hırsına kapıldığı ve devletin yönetiminde nasıl bir etki yarattığı ele alınacaktır.

The Battle of Satala was a war in which a caesar came to the fore with a great victory, Rome dominated the East again and took control of its commercial relations thanks to Nisibis, the trade center. It started with the Sassanid King Narseh pursuing an aggressive policy against Rome starting from 296. King Narseh was defeated by the Roman army under the command of Caesar Galerius in the war that took place in Satala, located in Anatolia. In addition to the spoils obtained in the war, Narseh’ royal family was also captured. For the Romans, this meant taking revenge on emperor Valerian. After King Narseh, who managed to escape, requested his family, the Treaty of Nisibis, the terms of which were determined by Rome, was made in 299 and resulted in Rome’s favor. This victory against the Sassanids was announced in almost every area of the empire, was depicted in architectural works, and the four rulers of the Tetrarchia Period shared the title of victory. Roman domination, which was established for forty years until 337, began to weaken with Shapur II’s anti-Roman initiatives. The aim of this study is to evaluate the process that started the Battle of Satala, one of the great victories of the Tetrarchia Period, and the stages of the war and make determinations about its results. With these determinations, the history of the Treaty of Nisibis will be clarified. In addition, the importance of the victory will be evaluated in the context of Caesar Galerius, and what kind of ambition a caesar had for power as a result of his victory and what impact it had on the administration of the state will be discussed.