Oğuz Türklüğünün millî destanı olan Dede Korkut Kitabı’ndaki hikâyelerin, Oğuzların 8.-10. yüzyıllar arasında ata yurtları Seyhun boylarındaki hatıraları olduğu, bunların derlenip yazıya geçirildiği alanların ise Anadolu’nun doğusunu da kapsayacak şekilde tanımlanan Azerbaycan sahası olduğu genel kabul gören bir durumdur. Bu kabule, çeşitli araştırmacılar tarafından, bazen metinde geçen yer adları bazen de metnin dilsel özellikleri üzerinden ulaşılmıştır. Gerek yer adları gerekse dil hususiyetleri bakımından Türkiye Türkçesi ağızları içerisinde Doğu ve Kuzeydoğu grubu ağızlarının bu çalışmalarda bir adım öne çıkarıldığı görülmektedir. Yer adlarının mukayese ve tespitine kıyasla dilsel veriler üzerinden bir sonuca varmanın daha sağlıklı olacağı fikrine istinaden bu çalışmada leksikolojik bakımdan bir inceleme yapılmıştır. Bu leksikal yöntem, Dede Korkut metninde bazı kriterlere göre elli bir sözlükbirim seçmek suretiyle, Dede Korkut boylarının sahalarından bir kısım olduğu düşünülen Doğu ve Kuzeydoğu grubu ağızları içerisinde hangi yerlerin öne çıktığını belirlemek amacıyla kullanılmıştır. Böylelikle Dede Korkut boylarının tarihî coğrafyasının tespitine yönelik çalışmalara bu bağlamda bir veri sunulması amaçlanmıştır.
It’s generally acceptable situation that The Book of Dede Korkut is national epos of Oghuz Turks, involves social memory formed in their homeland Syr Darya between 8th and 10th century and the places in which these stories set are Azerbaijan area includes East of Anatolia. This opinion was built through place names in the text or linguistic features of it by various researches. It seems that east and north-east group of Turkey Turkish dialects step forward in these studies in terms of place names and linguistic features. In this study, lexic analysis is done referring to the opinion accepts it is healtier to come to a conclusion through linguistic datas instead of comparing and determining place names. This lexical method is used on the purpose of determining which regions step forward among the east and north-east group dialects declared as a part of the places in which Dede Korkut stories set, by choosing fifty one lexeme from the text with respect to some criteria. Thus, it is aimed to give datas to the studies are about determining the historical geography of Dede Korkut stories.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
