Edebi dilimizin tekmilleşmesinde ve günümüze kadar geçdiği tarihi merhelede diyalekt ve şiveler çok büyük önem taşıyor. Çağdaş edebî dilimizin tarihi gelişimine dikkat edersek ağızlarımıza ait birçok inceliği yüze çıkarmak mümkündür. Bunun için ilk önce diyalekt ve şivelerin mevcut olduğu bölgeler üzerine tasnifatın aparılması ve bu bölgeler üzerine ağız atlaslarının yapılması çok önemlidir. Ayrı-ayrı bölgeler üzerine ağız atlaslarının yapılması çeşitli alanlardaki Türk halklarının ağızlarındaki mevcut ortak dil unsurlarını ortaya çıkarmakla beraber, aynı zamanda birçok tarihi diyalektoloji faktörlerin de karşılaştırmalı araştırılmasına büyük imkan sağlıyor. Bunun da esasında çağdaş Türk dillerinin hem ortak, hem de farklı ağız özellikleri tarihi bakımdan çok ciddi araştırma konusu olabilir. Azerbaycan ağızlarını ümumtürk konteksinde araştırdıkta anlaşılıyor ki, çeşitli devletlerin terkibinde yaşamasına rağmen, eski Türk diline ait birçok ortak özellik asırlar boyu halkın dilinde korunarak günümüze kadar ulaşmıştır. Azerbaycan ağızlarının fonetik yapısına dikkat edersek Kuzey Azerbaycan’ın Nahçıvan, Güney Azerbaycan ve ona daha yakın olan Anadolu ağızlarında ortak dil özelliklerinin daha çok mevcut olduğunu görebiliriz. Elimizdeki mevcut birçok tarihi kaynaklarda hayla M.Ö. Azerbaycan Türkleri’nin etnogenezinde büyük röl oynamış birçok Türk boyu Kafkasiya, aynı zamanda Güney Azerbaycan’dan Karadeniz kıyılarına göç ederek oradan da Makedonya, Bulgaristan ve Romenya’ya kadar yayılmış ve buradaki yerli Türk boyları ile kaynaşıp karışarak eski dil unsurlarını günümüze kadar koruyup yaşatabilmişlerdir. Diyalektoloji araştırmaları kanıtlıyor ki, çağdaş devirlerde çeşitli bölgelerde yaşayan Türklerin aynı ağız özelliklerini yaşatması faktörü Türk dilinin daha eski tarihi kökünden kaynaklanıyor. Bu nedenle dillerin tarihi etnolengustik özelliklerinin tetkikinde ağız atlasları çok büyük röl oynamaktadır.

Diyalekt and dialects assume very big importance in the improve of our literary language and historical stage passed until our day. If we pay attention and is possible to reveal some thinnesses about dialektlerimiza development of history of our modern literary language. For this purpose is very important carry out of the classification on diyalekt and regions existed at first dialects and preparing of the atlases of mouth on these regions. Preparing of the atlases of mouth on some regions creates the elements of existing companion language in the of peoples mouth Turk in the different area great opportunity equal some histories crop up to at the same time investigating of the dialectological facts comparative. Theme of the investigating companion and different features of the modern Turkish languages on the basis of this very seriouslies from point of view the history will be able to be. When Azerbaijan investigated form all Turkish point of view mouth that some companion features have reached in spite of living in structure of the different states, about the Turkish until our day protect in the language of the people historically for centuries. If we pay attention and we shall be able to see existing most of all features Azerbaijan companion language to the dialektlerinin phonetic system in the mouths of Nahchivan, South Azerbaijan and Anadolu being was more close to him. In some existing historical sources in our hand still. Etnogeny of the Azerbaijan Turks some Turks which has played great rol heights which has spread to the Macedonia as Bulgaria and Rumunaya and guarded the elements of old language and have could immortalize the elements of old language until our day becoming linked with this local Turk heights. Dialectological investigations prove. İt is leaning against immortalizing the same mouth features of the Turks living in the different regions the fact to historical carrots in the modern time.