ISSN :2146-4219

PALU MERKEZ AĞZI ÜZERINE BAZI FONETIK NOTLAR (İNCELEME- DERLEME)

Author:

Number of pages:
77-113
Language:
Türkçe
Year-Number:
2020-25

Elâzığ iline bağlı Palu, Doğu Anadolu bölgesinin Yukarı Fırat bölümünde yer almaktadır. Elâzığ merkezinin 75 km doğusunda yer alan Palu, doğuda Bingöl merkez ve Genç ilçesi, kuzeyde Kovancılar, kuzeydoğuda Karakoçan, güneyde Arıcak ve Alacakaya, güneybatıda ise Maden ilçeleri ile çevrilidir. Leyla Karahan (Karahan, 1996) Palu ağzını çeşitli fonetik ve morfolojik özellikleri bakımından Türkiye Türkçesi doğu grubu ağızları içinde, Karakoçan, Bingöl Merkez, Karlıova ve Siirt ağızları ile birlikte I. alt grupta değerlendirmiştir. Buran ve Oğraş (2003) Elâzığ İli Ağzı adlı çalışmalarında Palu ağzını Karakoçan, Maden, Arıcak ve Sivrice ile birlikte V. ağız bölgesi içinde değerlendirmiştir. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Palu Merkez Ağzının genel fonetik eğilimleri değerlendirilmiştir. Bu fonetik eğilimler, /ė/ ünlüsünün kullanımı, birincil uzun ünlülerin kullanımı ünlülerde yuvarlaklaşma eğilimi, ünlülerde incelme eğilimi başlıkları altında incelenmiştir. Bu bölümündeki fonetik değerlendirmeler, anadili Türkçe olan, Palu merkezde ve Seydili, Yeşilbayır, Üçdeğirmenler köylerinde yaşayan tek dilli konuşurlardan derlenen metinler esas alınarak yapılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünü metin kısmı oluşturmaktadır. Çalışmada kullanılan metinler, Palu merkezde ve Seydili, Yeşilbayır, Üçdeğirmenler köylerinde yaşayan anadili Türkçe olan tek dilli konuşurlardan derlenmiştir. Derlenen metinler fonetik transkripsiyon kullanılarak yazıya aktarılmıştır. Bilindiği gibi Palu çoğunlukla Türkçe ile birlikte Zazacanın konuşulduğu, iki dilli konuşurların bulunduğu bir bölgedir. Makale, bölgede anadili Türkçe olan tek dilli konuşurlardan derlenen metinlerden oluşmuştur. Makale bu yönüyle bölge ağızları ile ilgili daha önce yapılmış çalışmalardan ayrılmaktadır.

Keywords


Palu district of Elazığ province is located in the Upper Fırat of the Eastern Anatolia region. Palu, situated 75 km east of Elazığ city-centre, is surrounded by Bingöl city-centre and its Genç district in the east, Kovancılar district in the north, Karakoçan district in the northeast, Arıcak and Alacakaya district in the south, and Maden district in the southwest. Leyla Karahan (Karahan, 1996) evaluated the Palu dialect along with Karakoçan, Bingöl Merkez, Karlıova and Siirt dialects under the subcategory I, in Turkey Turkish eastern group in terms of various phonetics and morphological characteristics. In the study entitled “Elazığ Province Dialect”, Buran and  Oğraş (2003) considered the Palu dialect along with Karakoçan, Maden, Arıcak and Sivrice dialects in the dialect category V. The study is composed of two parts. General phonetic inclinations of Palu centre dialect are evaluated in the first part. The phonetic inclinations are examined under the titles the use of/ vowel, the use of primary long vowels, rounding inclination in vowels, thinning inclination in vowels. Phonetic evaluations in this part are based on scripts, compiled from monolingual Turkish native-speakers living in in the centre of Palu and Seydili and Yeşilbayır villages in it. Scripts constitute the second part of the study. The scripts, utilised in the study, are compiled from monolingual Turkish native-speakers living in the centre and Seydili, Yeşilbayır villages of Palu. The compiled scripts are written out through phonetic transcription. As known, Palu is a region whose inhabitants are bilingual speaking Turkish as well as Zazaish. The study includes scripts, compiled from monolingual speakers whose native language is Turkish. In this aspect, it differs from the previous studies on the dialects of the region.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,350
Number of downloads 1,774

Share

Diyalektolog - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.