ISSN :2146-4219

KIRŞEHİR YÖRESİ AĞZINDAN DERLEME SÖZLÜĞÜ’NE KATKILAR-1

Author:

Number of pages:
45-66
Language:
Türkçe
Year-Number:
2020-25

Türkiye Türkçesi Ağızları, Türk dilinin farklı boylarının dil özelliklerini yansıtan büyük bir hazinedir.  Farklı etnik grupların yaşamış olduğu bölgelerde dil katmanları oluşur ve bu katmanlar gramer özellikleri ile birlikte söz varlığına da yansır. Kırşehir de bu konuda farklı etnik yapıda çok fazla kişinin yaşadığı nadir yerlerden biridir. Kırşehir yöresi farklı boy, cemaat ve aşiretlere ev sahipliği yapması sebebiyle söz varlığı açısından oldukça zengin bir ildir. Bu çalışmada Kırşehir ve yöresinden derleme yoluyla elde edilmiş 169 söz varlığına yer verilmiştir. Sözcükler, 1. Derleme Sözlüğü’nde Yer Almayan Sözcükler 2. Derleme Sözlüğü’nde Yer Alıp Verilen Anlamı Taşımayan Sözcükler, 3.Derleme Sözlüğü’nde Kırşehir Yöresi Ağzındaki Anlamıyla Bulunmasına Rağmen Kırşehir Yöresi Ağzına Ait Olduğu Belirtilmeyen Sözcükler şeklinde üç bölümde incelenmiştir. Bu bölümde yer alan sözcükler isimler, fiiller ve deyimler olarak üç gruba ayrılmıştır. Anlaşılması zor olan sözcükler örnek cümleler verilerek tanıklarla anlaşılır hâle getirilmiştir. Sözcüklerin derlendiği kaynak kişiler ve kaynak eserler parantez içerisinde gösterilmiştir. Çalışmada örnekler verilirken yöre halkının yaygın olarak kullandığı “ġ, ñ, ḫ” sesleri transkripsiyon işaretleri ile gösterilmiştir. Bu çalışma ile Türkiye Türkçesi ağızlarındaki söz varlığının kayıt altına alınması ve Derleme Sözlüğü’nün gelecekte yapılacak baskıları için malzeme temin edilmesinden sonra, yöre hakkında yapılacak diğer çalışmalara kaynaklık etmesi amaçlanmıştır. Ayrıca bu çalışmanın içerisinde düğün, el sanatları, tarım gibi folklorik malzeme içermesi sebebiyle halk bilimi alanında çalışanlara da katkı sağlaması amaçlanmıştır.

Keywords


The Turkish of Turkey dialects are great treasures reflecting the linguistic features of different tribes of Turkish language. Language layers are formed in regions where different ethnic groups lived and together with grammatical features these layers reflect on vocabulary. In this regard, Kırşehir is one of the rare places where many people of different ethnicity live. Kırşehir region is a province abound in terms of vocabulary for the reason that it hosts different communities, congregations and tribes. In this study, 169 vocabularies obtained from Kırşehir and its district through compilation. The words are analysed in three sections as the words that are not included in the Compilation Dictionary, those are in the Compilation Dictionary but don’t have the given meaning and those are not specified as belonging to the Kırşehir Region dialect, although they are included in the Compilation Dictionary with the meaning of Kırşehir Region. The words in this section are divided into three groups as nouns, verbs and idioms. The words that are difficult to understand are made understandable by giving sample sentences with withnesses. Source persons and source works from which the words are compiled are shown in parentheses. While giving examples in the study, “ġ, ñ, ḫ ” sounds commonly used by the local people are shown with transcription signs. With this study, as well as recording of the asset in Turkish of Turkey dialects and providing material for future editions of compilation of the dictionary, it is intended to be source of other studies about the region. In addition, this study aims to contribute to those working in the field of folklore, as it includes folkloric materials such as weddings, handicrafts and agriculture.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,331
Number of downloads 1,584

Share

Diyalektolog - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.