Tanrı’nın varlığı ile ilgili teistik delillerin Spinoza, Hume ve Kant gibi filozoflarca eleştiri alması din düşünürlerini yeni arayışlara sevk etmiştir. Bu yeni arayışlardan biri dini tecrübe delilidir. Dini tecrübe meydana geliş şekillerine göre sınıflandırılmıştır. Bu sınıflama içine dâhil edilen mistik tecrübelerin ‘dini’ kabul edilip edilmeyeceği kritik edilmelidir. Çünkü her türlü dini gelenekte farklı şekillere girerek ortaya çıkan mistik düşüncenin birçok iddiası teistik dinlerin din, ahlak ve Tanrı anlayışıyla örtüşmemektedir. Mistik düşünce özellikle Tanrı ile birleşme/vuslat’ı savunurken, teistik din anlayışında böyle bir şey söz konusu olamaz. İkilik yani Tanrı ve insanın ayrı olduğu, birleşemeyeceği, insanın tanrılaşmasının imkânsız olduğu kutsal kitaplarda sürekli tekrar edilmiş ve tevhid ana mesaj olarak insanlara benimsetilmeye çalışılmıştır. O nedenle mistik düşüncelerin öğretileri ‘dini tecrübe’ye dâhil edilmemelidir.
The criticism of the theist arguments for the existence of God by philosophers like Spinoza, Hume and Kant has led religious thinkers to new searches. One of these is the argument of religious experience. Religious experience is classified according to its ways of occurrence. It needs be criticised whether mystic experience, which is included under this classification, should be taken as ‘religious’ or not. This is because many claims of mystic thought, which can be found in any religious tradition in different disguises, do not comply with theistic religions’ understanding of religion, morals and God. Whereas the mystic thought argues for union with the God, this is out of question in the theistic understanding of religion. The duality, that is; the separateness of God and man, that they cannot unite, the impossibility of man to become a God are oft-repeated in the sacred texts and the oneness of God is the main theme being taught to mankind. For this reason, the teachings of mystic thought should not be included in ‘religious experience’.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.
