ISSN :2146-4219

ELAZIĞ İLİ AĞIZLARINDA FONETİK SAPMALAR

Author:

Number of pages:
61-72
Language:
Year-Number:
2017-16

Elazığ İli Ağızları, Prof. Dr. Leylâ Karahan’ın “Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması” adlı eserinde sınırlarını çizdiği Doğu Grubu Ağızları (Ağrı, Artvin Merkez, Şavşat – Artvin - , Ardanuç – Artvin -, Yusufeli – Artvin -, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkâri, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Tunceli, Urfa - Birecik ve Halfeti hariç-, Van ağızları) içinde yer almaktadır. Ses olaylarının birçok sebebi vardır. Bu sebeplerin çoğu – bilindiği gibi- dillerdeki genel temayüller, seslerin birbirleriyle ilişkileri, en az çaba yasası ve genel fonetik eğilimler ile ilgilidir. Çalışmada “Fonetik sapma” terimi, genel olarak bu sebepler ve eğilimler dışında oluşmuş ses olaylarını; özel olarak da Türkçenin genel fonetik eğilimleri dışındaki ses olaylarını ifade etmek için kullanılmıştır. Çalışma iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Elazığ İli Ağızlarında fonetik sapma olarak değerlendirilen ses olayları tespit edilmiştir. Bu ses olayları şu başlıklar altında değerlendirilmiştir: • Kelime kök veya gövdelerindeki kalınlaşma veya incelme yönünde ünlü - ünlü uyumsuzluğu. • Kelime kök veya gövdelerindeki ünlü - ünsüz uyumsuzluğu • Eklerde kalınlaşma veya incelme yönünde ünlü - ünlü uyumsuzluğu • Eklerde ünlü - ünsüz uyumsuzluğu. Çalışmanın ikinci bölümünde ise fonetik sapma olarak değerlendirilen ses olayları, tespit edildikleri yerleşim birimlerine göre haritalandırılmıştır. Böylelikle Elazığ İli Ağızlarında fonetik sapma olarak değerlendirilen ses olaylarının coğrafi görünümü ortaya konulmuştur. İlk tespitlerimizde göre bölgedeki fonetik sapmalar, çoğunlukla Türkçe dışında bir başka dili de kullanılan yerleşim yerlerinde görülmektedir. Bu noktadan hareketle fonetik sapmaların yerel diller/ iki dillilik ile ilişkisi olup olmadığı ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Keywords


This study examines Elazığ sub-dialect, marked out by Leyla Karahan in Classification of Anatolian Sub-Dialects (which includes Ağrı, Artvin, Şavşat-Arttvin-, Ardanuç-Artvin-, Yusufeli-Artvin-, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkâri, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Tunceli, Urfa -except Birecik and Halfeti -, Van sub-dialects and Trabzon, Rize, Hopa-Artvin, Arhavi-Artvin-, Artvin-, Borçka-Artvin districts-). There are various reasons for sound events. Most of the reasons- as it is known- are related to general tendancy of languages, sound relations, the least effort law and general phonetic tendancies. In this study the term phonetic deviation is used for ‘the sound events occured outside above-mentioned phonetic tendencies, especially the ones outside the Turkish general phonetic tendancies. The study is divided in two main chapters. In the first chapter, phonetic events seen as phonetic deviations in Elazığ sub-dialects are determined. These sound events are studied under the following titles: . Consonant-vocal decoherence in terms of velarisations or palatalizations in the roots or stems of the words. . Consonant-vocal decoherence in the roots or stems of the words. . Consonant-vocal decoherence in terms of velarisations or palatalizations in suffixes. . Consonant-vocal decoherence in suffixes. In the second chapter of the study, the sound events that are determined as phonetic deviations are mapped in the order of the locations they are found. In this way, an outlook of the sound events that are determined as phonetic deviations are asserted. According to our first observations, the phonetic deviation in the region are mostly seen in the locations where another language other than Turkish is also used. within this framework, it will be analysed whether phonetic deviations have any relations with local languages/bilingualism.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 2,642
Number of downloads 3,216

Share

Diyalektolog - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.