ISSN :2146-4219

TÜRKÇENİN KARAPAPAK (TEREKEME)/ AĞZI İLE ÂŞIK GARİP HİKÂYESİ DEĞİŞKESİ (VARYANTI)

Author:

Number of pages:
245-265
Language:
Year-Number:
2018-19

Çalışmada, Âşık Garip Hikâyesi’nin özgün bir değişkesi (varyantı) ele alınmıştır. Bu değişke, günümüze kadar yayımlanan çalışmalarda yer almayan, bilinmeyen Karapapak/Terekeme ağzıyla anlatılmıştır. Âşık Garip Hikâyesi, Âşık Edebiyatı’nda önemli bir yeri olan Âşık Hikâyeleri içinde dünya ölçeğinde etkili, özgün bir üründür. Halk hikâyeciliğinin en gerçekçi ürünlerinden biri olarak değerlendirilmesi bakımından bu hikâye, aynı kaynaktan çıkarak çok az değişiklikle yaygınlaşmış, varyantlaşmıştır. Hikâyenin oluşum tarihine ilişkin ortak genel kanı XVI. yüzyıldır. Hikâyenin oluşum süreci ve kaynağı konusunda da ağırlıklı iki varsayım vardır: Birincisi, bu hikâye, Âşık Garib adlı gerçekte var olan bir aşığın hayat hikâyesine dayalı, ikinincisi ise Âşık Garib’in şiirleri üzerine oluşturulduğudur. Oluşum yerine ilişkin de saptamalar iki alan üzerinedir: Azarbaycan ve Türkistan. Âşık Garip Hikâyesi, bu tespitlerle ve geniş bir coğrafi alanda, farklı dil ve dinlere mensup toplumlarda küçük değişikliklerle yaşatılan, çalışmada değinilen kimi özellikleri ile öne çıkan gerçek olduğu varsayılan bir Âşık’ın adı üzerinden oluşturulan bir halk hikayesidir. Âşık Garip hikâyesinin öncüllerine, hatta çağdaşlarına göre en ayırt edici farklılığı, belirgin bir bireyin çevresinde, tutarlı ilişkilerle bağlanan bireyler ve olaylarla örülmüş olmasıdır. Çalışmada Amaç, bu değişkeyi alanyazına kazandırmak ve diğer değişkelerle karşılaştırmasını yaparak, bulguları alanbilgisi ve alanbilginlerine ulaştırıp, alanın zenginleşmesine katkıda bulunmaktır. Çalışma, kim olduğu saptanamayan, İran ya da Azerbaycan kaynaklı olduğu varsayılan Karapapak ağzı kullanan Kerimoğlu adlı bir halk Âşığının rastlantı sonucu ulaşılan teyp kasedine kaydedilmiş anlatımın çözümlenerek, dil ve anlatım özelliklerine müdahele edilmeden, düzyazıya geçirilmiş, incelenip yorumlanarak ve önceki varyantlar üzerine yapılan çalışmaların bulguları ile karşılaştırarak kimi sonuçlara ulaşılmıştır. İzlenen yöntemde, genelde halk hikâyesi, özelde Âşık Garip Hikâyesi alanında alanyazın (literatür) taramasından elde edilen konu sınırlılığında bilgiler paylaşılmış. Bu değişke ile karşılaştırmalardan elde edilen bulgular sunularak yorumlanmıştır. Hikâyenin özgün metninden sonra, Özgün metnin dilini anlamakta güçlük çekebilecekler için, hikâyenin Türkiye Türkçesi ile özeti eklenmiştir.

Keywords


AIn the study, a unique variation (variant) of the Aşık Garip Story was discussed. This is a variation of an unknown karapapak / terekeme, which is not included in daily published works. Aik Garip Story is a unique product in the world scale within the Aşık Garib story which exists in Aşık Literature. In terms of being regarded as one of the most realistic products of folk storytelling, this story has become widespread with several variants showing only small differences form the original version. According to popular opinion, the Aşık Garib story originated during the 16th century. There are two main assumptions relating to the formation process and source of the story: First, this story is based on the life of a lover who in reality is called Aşık Garib; second, the story is based on the poems of Aşık Garib. This story has putatively orginated from two countries - Azarbaijan and Turkestan. The Aşık Garib story is a folk story based on the name of a real life lover, which enjoys linguistic and religious based variations from a wide geographical area. The most distinct difference according to the antecedents, or even contemporaries, of the Aşık Garib story is that it interweaves various individuals and events around a distinct individual. The purpose of the study is to contribute to the field of knowledge by higlighting this change to the field and comparing it with the other variables. This study analyses a popular but unidentifiable lover named Karapak Kerimoğlu, who is presumably of Iranian or Azerbaijani origin, via lstening to recorded tapes which are in a Turkish dialect. In this way, the listened to version remains undistorted by the author. Interpreting the this version was achieved via comparing with the findings from other versions of the Aşık Garib storyThe method used is generally shared with the public, especially the subject limited knowledge obtained from scanning the literature relating to Aşık Garip Hikayesi stories. Findings obtained from the author’s comparative analysis are presented, interpretatedand analysed in the results section. After the original text of the story, for what might have difficulty understanding the language of the original text, with Turkey Turkish summary of the story was added.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 2,073
Number of downloads 1,272

Share

Diyalektolog - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.